Programma 2 | Werk, jeugd en zorg

In deze jaarrapportage 2022 leest u over de ingezette lijnen en ambities. Deze zijn versterkend geweest voor en aanvullend op de reguliere taken van het sociaal domein. Zo is er zoveel mogelijk blijvend sterk ingezet op voorkomen en preventie.

Het college zet zich elke dag weer in voor de inwoners van de gemeente. We werken samen met onze partners aan een gezondere en sterkere gemeente. Een gemeente waar inwoners zelfredzaam zijn en zo min mogelijk een beroep hoeven doen op die gemeente. En waar dat wel nodig is, staan wij klaar. Er is in de volle breedte zoveel mogelijk ingezet op het voorkomen van zorgen en problemen en het normaliseren daarvan. Door deze preventieve basis verwachten we dat er op termijn een minder groot beroep wordt gedaan op het noodzakelijke vangnet dat wij als gemeente hebben voor de inwoners die dit echt nodig hebben. 

Verandering in de keten
Door o.a. de wachttijden in de zorg, de inspanningen voor de opvang van de Oekraïners en de druk op de arbeidsmarkt hebben we niet alles kunnen realiseren wat we wilden. Ondanks de turbulente tijd, hebben we er naar gestreefd om onze inwoners te bedienen, te voldoen aan onze wettelijke taken en gaan we mee in de organisatie ontwikkeling om onze organisatie beter toe te rusten op de maatschappelijke vragen die zich op korte en lange termijn voordoen.
Zo vraagt bijvoorbeeld de integrale doorontwikkeling van het sociaal domein en de monitoring SD ook extra en continue aandacht. Dit wordt in 2023 geïntensiveerd.  

In 2022 hebben zicht gekregen op de wachtlijst binnen de Wmo en hier beheersmaatregelen op voorbereid die in 2023 effect moeten gaan sorteren.

Jeugd
In 2021 is de visie op jeugd geschreven en vastgesteld en vervolgens begin 2022 ook het bijbehorende uitvoeringsplan. Dit plan biedt een kader om te komen tot kwalitatieve en betaalbare ondersteuning. We willen een kindvriendelijke gemeente zijn. Hiervoor willen we het opvoed- en opgroeiklimaat in Coevorden verbeteren en de leefbaarheid en veiligheid vergroten. Eind 2022 is begonnen met het Actieplan Jeugd en Veiligheid. 

Kosten en aantallen jeugd

                                                                  2020                2021                2022
Aantallen cliënten                        833                    864                   842
Totale kosten                             8,2 miljoen    8,7 miljoen    9,5 miljoen

Uit dit overzicht kunnen we concluderen dat zelfs als het aantal cliënten dat zorg ontvangt daalt, de kosten voor de jeugdzorg per cliënt toe kunnen nemen. Dat ligt deels aan langere zorgtrajecten, geëscaleerde problematiek en stijging van de kosten in de bedrijfsvoering van zorgaanbieders. Deze gegevens vragen nog om een verdere analyse, zoals dit ook genoemd staat in het uitvoeringsplan jeugd.

Wmo
Er is in 2022 vooral ingezet op het verbeteren van de interne werkprocessen. Ook is er een onafhankelijke toezichthouder kwaliteit aangesteld waardoor er meer preventief toezicht is en we zo de kwaliteit van de zorg proberen te verbeteren. Beleidsmatig is er ingezet op een woonzorgvisie in Boce-verband en zijn er uitvoeringsplannen geschreven en de eerste stappen gezet om te komen tot een visie wmo met bijbehorende uitvoeringsagenda.

Aantal inwoners bij wie een Wmo-voorziening is gestart 

                                                                                           2020                  2021                2022
Begeleiding/dagbesteding                                550                      576                   500
HH / Schoonmaakondersteuning               1540                  1665                 1603
Rolstoel                                                                         493                     454                    423
Vervoer                                                                       1666                   1656                 1606
Woonvoorziening                                                   562                      559                    531
Totale kosten                                                       8,5 miljoen    8,5 miljoen     8,2 miljoen

De gemaakte kosten zijn, net als het aantal gestarte voorzieningen, iets gedaald ten opzichte van 2021. Deze cijfers en aantallen vragen nog om een nadere analyse.  

Schuldhulpverlening
De kosten lopen de laatste jaren op door extra verantwoordelijkheden voor gemeenten, terwijl het aantal inwoners dat in de schuldhulpverlening zit en bekend is bij ons, gelijk eis gebleven. Voor schuldhulpverlening hebben we in 2022, 70 nieuwe aanvragen binnen gekregen. In 2022 werd er door ongeveer 200-230 huishoudens van 400 (doorlopende) diensten gebruik gemaakt. 72% van deze groep is woonachtig in de stad Coevorden (stijging van 4% ten opzichte van 2021). 

Vroegsignalering
Gemiddeld komen er maandelijks 80/90 signalen binnen bij de preventiemedewerkers. De meeste signalen komen van de zorgverzekeraar en energiemaatschappij. 

Maatwerkfonds Vaste Lasten
Het maatwerkfonds vaste lasten is eind december 2022 gestart. Tijdens de start is er veel aandacht geweest rondom dit fonds. In deze periode in 2022 zijn een aantal aanvragen binnengekomen.

Taakstelling huisvesting vergunninghouders
De taakstelling huisvesting vergunninghouders was 47 en deze taakstelling is ruim gehaald, er zijn 9 statushouders meer geplaatst, dus in totaal 56.

Betaald werk voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking
Wij hebben onze taakstelling voor de baanafspraakbanen gerealiseerd. De taakstelling voor is voor 2022 vastgesteld op 1300 uren. De eindstand was 1303 uur.

Taakstelling beschut werk
De taakstelling was 560 uur voor 2022. Deze is met 572,75 uur gerealiseerd.

Aantallen bijstandsuitkering
Het aantal inwoners dat een beroep doet op de bijstand blijft historisch laag. De daling die te zien was in 2021 heeft zich doorgezet. Eind december 2021 stond de teller voor wat betreft het aantal uitkeringen op 704 (Pw, Ioaw, Ioaz, Bbz). Eind december 2022 stond de teller op 652.

Financiële taakstelling
De financiële taakstelling oplopend van € 200.000 tot en met € 800.000 over de jaren 2021 tot 2025 is voor het jaar 2022 ingeboekt. 
Zoals u heeft vastgesteld bij de begroting 2023 zijn de bedragen van de taakstelling voor de jaren 2023 en 2024 structureel verwerkt in de budgetten voor de jaren 2023 en 2024.

Strafkorting
U heeft als raad de toezegging gehad om het aantal maatregelen in het kader van de participatiewet te ontvangen via de rapportagecyclus. In 2022 zijn er 9 maatregelen opgelegd; dat wil zeggen dat de hoogte van de uitkering afgestemd is aan de hand van (niet nagekomen) verplichtingen. De 9 maatregelen variëren in hoogte van € 377,55 tot € 1.559,58. 

De wettelijke taken zijn de norm voor onze uitvoering. Daarnaast zijn voor werk, jeugd en zorg de volgende documenten van belang: 

• Visie Sociaal Domein: Samen Krachtig
• Beleidsplan Ondersteuning minima op maat 2017 - 2021
• Stimuleringsprogramma Gezond in Coevorden
• Beleidsnotitie Samen voor een gezonder Coevorden
• Nota accommodaties in de samenleving

We willen de 4 strategische doelstellingen bereiken. U leest per doelstelling welke activiteiten wij hiervoor gaan uitvoeren.
1. Inwoners nemen meer zelfstandig en actief deel aan de samenleving
2. We zetten in op het eerder signaleren en het voorkomen van problemen
3. Inwoners ervaren de dienstverlening als meer integraal en toegankelijk
4. We werken opgavegericht, financieel bewust en stimuleren innovatie, ook bij onze samenwerkingspartners

 

De doelstellingen en activiteiten zijn opgenomen zoals deze zijn geformuleerd in de begroting 2022. De status van de verschillende activiteiten wordt weergegeven met behulp van de kleuren van een verkeerslicht: groen, oranje, rood. Waar nodig zijn deze indicatoren voorzien van een tekstuele toelichting.

Gezondheidszorg, incidenteel voordeel € 106.000
De gelabelde middelen voor uitvoering van het sport- en preventieakkoord zijn opgenomen in de subsidieregeling Gezond in Coevorden. Restanten van het jaar waarin de subsidie is verkregen, konden we meenemen naar het jaar erop. Ook in het jaar erop is het weer omgezet naar de subsidieregeling Gezond in Coevorden. Deze middelen zijn dus besteed. De incidentele middelen die zijn ontvangen voor het sport- en preventieakkoord hebben we apart gezet , maar vanwege de overgrote vraag aan inzet en advies op preventie en de onduidelijkheid over het voortzetten van deze middelen op de lange termijn , zijn deze middelen niet uitgegeven. De middelen die we besteden, moeten borging voor de lange termijn als doel hebben. 

Conclusie is dat er de afgelopen jaren extra middelen zijn vrijgekomen voor preventie, leefstijl en bewegen , maar dat er te weinig capaciteit was om te uitvoering goed weg te zetten. Zowel intern, maar ook bij partners die het vanwege vaak onderbezetting al erg druk hadden. 

Algemene voorzieningen, voordeel € 173.000
Binnen het Programma Kansrijk opgroeien is de besteding van de middelen dit jaar lager dan begroot. We hadden verwacht dat er een groter project rond ouderbetrokkenheid van start zou gaan. Door minder beschikbare tijd en de zoektocht naar wat dit project in zou kunnen houden is dit nog niet gestart. De verkenning voor dit project vindt nog plaats. Dit leidt in totaal tot een voordeel van € 70.000. Dit bedrag nemen we mee als overlopend budget naar 2023.  Er is in november 2022 een nieuwe subsidie regeling opgezet, aanpak intergenerationele armoede, met een subsidieplafond van € 138.000 tot en met 31 december 2024. Er is één kleine subsidie uitgegeven in 2022. Het overgebleven bedrag á € 137.700 nemen we mee als overlopend budget naar 2022.
Daarnaast is er sprake van enkele kleine (financiële) nadelen op de kosten ten aan zien van vrijwilligers en maatschappelijke opvang. Op de Algemene voorzieningen is per saldo sprake van een voordeel van € 173.000.

Participatie, incidenteel voordeel € 1.031.000 

Emco/Wsw, incidenteel voordeel € 407.000 
Dit voordeel wordt voor een groot gedeelte veroorzaakt door een beter resultaat bij Sociale Werkvoorziening Emco. Het totale Emco-resultaat komt naar verwachting uit op een tekort van ongeveer € 1,2 miljoen. In de begroting was rekening gehouden met een tekort van ongeveer € 3,7 miljoen. Deze forse verbetering van het resultaat is zowel toe te rekenen aan een beter bedrijfsresultaat als aan een beter subsidieresultaat. Ook het verlies op de uitvoering van Beschut Werk is minder groot dan verwacht. 
Tot slot hebben we in 2022 een bedrag van € 10.000 over 2021 extra terug ontvangen die we niet hadden voorzien. 

Re-integratie, voordeel € 297.000 
Naast het voordelige resultaat op de Emco is er sprake van een voordeel op het onderdeel Re-integratie. Op de reguliere bedrijfsvoering is daardoor sprake voordeel van ongeveer € 297.000. Dit betreft voor een groot deel middelen die gebudgetteerd waren voor de stimuleringspremie deeltijd werk. Een voorziening die we eind 2021 aan ons aanbod participatievoorzieningen hebben toegevoegd. Deze voorziening hadden we op voorhand ruim begroot om voldoende middelen hiervoor beschikbaar te hebben. Dat de uitgaven lager zijn laat zich deels verklaren doordat er in sommige situaties eerst een inkomstenvrijlating wordt toegepast en anderzijds hebben we te maken met een doelgroep waarvoor deeltijd werk op dit moment nog niet haalbaar is en waarvoor eerst andere voorzieningen worden ingezet. Eind 2023 evalueren we de beleidsregel. Een ander voordeel zit op de uitgaven aan de aanpak basisvaardigheden. Dit heeft met name een boekhoudkundige verklaring. De activiteiten hebben wel dit jaar plaatsgevonden, maar de hiervoor verleende subsidie is ten laste gebracht van het vorige boekjaar. 
Een ander incidenteel voordeel is ontstaan doordat het traject Ik&Co dit jaar niet is aangeboden. Tot slot is er sprake van een voordeel op het project Simpel Switchen. Hier zijn we eind 2022 mee gestart maar waren nog geen uitgaven mee gemoeid.

Inburgering - incidenteel voordeel van € 327.000
Het financiële voordeel in het inburgeringsbudget is het gevolg van meerdere omstandigheden. Een fors deel van de middelen zijn later in het jaar, via de meicirculaire en de decembercirculaire, tot onze beschikking gekomen. Tegen de verwachting in is de Onderwijsroute in 2022 niet tot stand is gekomen, kosten zijn daarmee uitgebleven. Ook verwachte kosten ten aanzien van het realiseren van duale trajecten en trainingen zijn minder hoog gebleken dan verwacht. Desondanks is het de verwachting dat er in 2023 wel meer kosten gemaakt gaan worden mede gezien de fors verhoogde taakstelling voor 2023 en de insteek om de duale trajecten te intensiveren.

Individuele voorzieningen, voordeel € 410.000

Jeugdhulp, voordeel € 125.000
De kosten van de jeugdhulp blijven toenemen; waarbij de Rijk nu het voortouw neemt door het opstellen van de Hervormingsagenda Jeugd. Het Rijk zet dit in om onder andere het gebruik van jeugdhulp terug te dringen door herinrichting van het jeugdzorglandschap. Ook in 2022 zien we een toename van de totale kosten van de individuele voorzieningen stijgen van 8,7 miljoen in 2021 naar 9,5 miljoen in 2022. Het aantal unieke cliënten in 2022 is 842, wat een afname betekent t.o.v. 2021 (864 unieke cliënten).
De grootste toename is te zien bij de maatwerkvoorzieningen (€ 600.000 stijging in kosten). Dit is het resultaat van de wijziging in het woonplaatsbeginsel. Dit is vanaf januari 2022 herverdeeld en heeft tot gevolg dat de gemeente minder sturing heeft op het inhoudelijke proces van verwijzers naar gecontracteerde aanbieders. De kosten lopen iets op omdat wij in vergelijking met landelijke contracten vrij scherpe tarieven hebben in onze regio.

WMO, voordeel € 290.000
Er is in 2022 een verbeterslag gemaakt in kwaliteit waardoor er beter onderzoek gedaan wordt bij een PGB aanvraag. Hierdoor zijn er in 2022 minder PGB’s verstrekt en hierdoor is er een daling in de kosten. Verder is er te zien dat er lichtere hulp wordt ingezet op zelfredzaamheid en schoonmaakondersteuning. Door beter onderzoek naar de eigen kracht en zelfredzaamheid van de inwoner (wat kan de inwoner nog wel), is de benodigde ondersteuning minder zwaar. De lichtere ondersteuning kost de gemeente minder geld per cliënt waardoor de kosten zijn afgenomen. 

Over de inkomsten uit Eigen Bijdragen moet nog worden opgemerkt dat de hoogte van deze inkomsten (deels) onzeker is. Op basis van de overzichten van het CAK kunnen wij de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met onze eigen Wmo-administratie. Door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten, is de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend om de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. De Kadernota Rechtmatigheid 2018 van de commissie BBV zegt hierover het volgende: door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kan worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht. 

Schuldhulpverlening, voordeel € 101.000
In 2022 hebben wij middelen ontvangen voor de afwikkeling van de toeslagenaffaire. Een deel van de kosten die hiermee gemoeid gaan hebben wij gemaakt in het voorgaande jaar. En ander deel van de kosten hebben betrekking op personele inzet. Deze kosten worden conform begrotingssystematiek verantwoord in programma 5. Verder is het budget wat beschikbaar was gesteld voor het Maatwerkfonds vaste lasten is in 2022 niet opgemaakt.

Ondersteuning minima, nadeel € 89.000
Op de kosten van ten aanzien van het minimabeleid is sprake van een nadeel. Dit vloeit voor een groot deel voort uit hogere kosten voor de Doe-mee-webwinkel en de Bijzondere bijstand. Waar de verwachte kostenstijging voor de Doe-mee-webwinkel in 2021 uit bleef, zien we deze wel terug in 2022. Er is een stijging van het aantal personen die gebruik maakt van de Doe-Mee-Pas. Daarnaast is er een toename van de aangesloten bedrijven en daarmee mogelijkheden voor besteding gelden. We zien dat er voornamelijk kleding wordt gekocht bij sportzaken. Ook wordt steeds vaker het gehele bedrag besteed i.p.v. een deel. De kosten voor de energietoeslag en de uitvoering hiervan zijn voor onze gemeente hoger dan de inkomsten van het rijk. Dit zien wij terug in de hogere kosten van de bijzondere bijstand. Hier tegenover staat dat de kosten voor kwijtschelding en de collectieve zorgverzekering lager uitvallen dan begroot. In totaal leidt bovengenoemde tot een nadeel van ongeveer € 89.000.

Naast de voornoemde verschillen is er nog sprake van enkele kleine verschillen die in totaliteit leiden tot een nadeel van € 18.000.