Ambities en ontwikkelingen

Wonen
Wij blijven inzetten op het realiseren van de bouw van 750 nieuwe woningen in de periode tot 2030. Dit doen wij door het aanjagen en faciliteren van gebiedsontwikkelingen in onder andere  verschillende locaties in Coevorden, Oosterhesselen, Sleen en Dalen. 

Verder zijn wij blij met en trots op de vele wooninitiatieven in de vorm van collectief particulier opdrachtgeverschap (cpo). Inmiddels zijn er zes concrete plannen voor woningbouw via deze ontwikkelvorm, namelijk in Coevorden, Dalen (2x), Dalerpeel, Dalerveen en Steenwijksmoer. Hiervoor heeft de gemeente samen met de cpo-verenigingen intentieverklaringen getekend. Ook zijn er recent ideeën ontstaan voor cpo's in Aalden en Geesbrug.

Bij de realisatie van de woondeal houden wij rekening met de leefbaarheid van onze dorpen en wijken. Wij streven naar een passende balans tussen de omvang van het aantal voorzieningen met oog voor het behoud van de landelijke omgeving. 

Daarnaast gaat de pilot “flexwonen op eigen erf” van start en monitoren wij het beroep op het succesvolle instrument starterslening om startende woningeigenaren extra op weg te helpen. 

Wet versterking regie volkshuisvesting
De Wet versterking regie volkshuisvesting is in maart 2024 ingediend bij de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel heeft het doel meer grip te krijgen op hoeveel, waar en voor wie er wordt gebouwd, dat er sneller gebouwd kan worden en dat kwetsbare mensen met urgentie een woning krijgen. Voor de gemeente leidt dit onder meer tot de verplichting een volkshuisvestingsprogramma, een huisvestingsverordening met urgentieregeling en een Wmo-beleidsplan vast te stellen. Hiervoor dienen regionale afspraken te worden gemaakt en samengewerkt te worden met de provincie, andere gemeenten, woningcorporaties, marktpartijen en maatschappelijke organisaties in de regio. Gemeenten bepalen onderling en in afstemming met de provincie met welke regio dit wordt opgepakt. Het wetsvoorstel kan ingrijpende gevolgen hebben voor de gemeente, met name voor het sociaal en fysieke domein. Gezien de ontwikkelingen van het nieuwe kabinet kan het zijn dat het wetgevingstraject tot andere uitkomsten leidt.

Vitale vakantieparken
Officieel loopt het programma eind 2024 af. Insteek is om te continueren. Hoe dit vorm en inhoud krijgt is mede afhankelijk van ontwikkelingen op landelijk en provinciaal niveau. De verwachting is om in de tweede helft van 2024 tot besluitvorming te komen. En in 2025 verder te werken met bewoners, eigenaren en verhuurders aan de versterking van onze vakantieparken.

Werken
In de zoektocht naar mogelijke locaties voor nieuwe bedrijventerrein(en) hopen wij tot concretisering te komen. Hierin trekken wij samen op met collega buurgemeente Hoogeveen en de provincie Drenthe. In de huidige tijdgeest van stikstofproblematiek en netcongestie is dit een uitdagende opgave. Echter een gewenste ontwikkeling voor een florerend vestigingsklimaat binnen onze gemeente.

In de eerste helft van 2025 worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar de toekomst van het grensoverschrijdende bedrijventerrein Europark. 

Om de gewenste ontwikkeling te realiseren gaan wij faciliteiten en voorwaarden creëren, die bijdragen aan de gebiedstransformatie in Holwert-Midden zoals beschreven in het door de raad vastgestelde wensbeeld. Ook gaan de werkzaamheden voor nieuwbouw van De Nieuwe Veste natuurlijk door.

Programma Binnenstad
In 2025 zal er een start worden gemaakt met de herinrichting Markt – Haven en parkeerplaats Duivelshoek/Oostersingel; dit als onderdeel van het Kasteelpark Coevorden. Planontwikkeling en besluitvorming over het onderdeel Citadelpunt inclusief Notaristuin zal eveneens plaatsvinden.

Fysieke leefomgeving/omgevingswet
In het Omgevingsprogramma Buitengebied wordt, in samenspraak met de inwoners, een invulling gegeven aan de opgaven (zoals toekomstperspectief landbouw, natuur, klimaat, landschap, water- en bodemkwaliteit, leefbaarheid) voor een evenwichtig platteland. Fase 1 van het programma is in uitvoering; de 0-meting voor de pijlers landbouw, natuur, landschap en recreatie is grotendeels afgerond. Wij voeren momenteel gesprekken met de inwoners/ondernemers en wij proberen waardevolle pilots te stimuleren en/of faciliteren. In fase 2 wordt het Omgevingsprogramma gevormd; voor het opstellen van een Omgevingsprogramma conform de Omgevingswet is begeleiding van een adviesbureau en nadere afstemming/gesprekken in deelgebieden nodig. Terugkoppeling van fase 1 en een startnotitie voor fase 2 worden eind 2024 voorgelegd aan de gemeenteraad. 

Regionale samenwerking
Het rapport Elke Regio Telt! bevestigt dat regionalisering en regionaal denken en doen essentieel is om ambities voor onze gemeente te realiseren. Zeker nu de regio Zuid- en Oost-Drenthe is genoemd als een van de tien dialooggebieden waar het ministerie van Binnenlandse Zaken mee in gesprek wenst te gaan. Het doel hiervan is de achterstelling van regio’s zoals Zuid- en Oost-Drenthe te kantelen.

Zo kunnen we inspelen op de (groei)kansen voor Coevorden en Zuid- en Oost-Drenthe vanuit het Deltaplan Noordelijk Nederland, de Kansenagenda, het Ontwikkelperspectief, de Regio Deal II en de regiodialogen rond het rapport Elke Regio Telt!. Daarnaast biedt de Nedersaksen Lijn (NSL) Coevorden perspectief op nieuwe ontwikkeling voor een verbeterde aansluiting met Groningen en Twente.

De opgaven waarvoor we staan, houden zich niet aan gemeentegrenzen. Voor de aanpak ervan hebben we dus onze collega-overheden nodig, maar ook bovenlokaal opererende partners in het maatschappelijke middenveld en de markt, zoals grote bedrijven en zorg- en/of onderwijsinstellingen. Lokaal is te klein, provinciaal is te groot, maar de regionale schaal biedt mogelijkheden en vraagt om hier energie op te zetten. 

Programma Duurzaamheid
Voor alle dorpen en wijken moeten wij uitvoeringsplannen maken om deze aardgasvrij te maken. Dit is voor elke wijk en elk dorp specifiek, maar ook is er veel overlap. Om deze reden schrijven wij samen met het Flex-team van de provincie in 2025 vier gebiedsgerichte uitvoeringsplannen die gedragen worden door bewoners en andere stakeholders. Voor de Zonneroute A37 is het streven om in het eerste kwartaal van 2025 de tender op te starten. Voor de groene leefomgeving willen wij uitvoering geven aan het actieplan biodiversiteit om de biodiversiteit in onze gemeente te versterken. Voor klimaatadaptatie en circulaire economie schrijven wij beleid en uitvoeringsplannen. Wij zullen actief blijven inzetten op onze bewustwordingscampagne. 

Afval
Per 1 januari is de nieuwe tariefstructuur voor de afvalstoffenheffing van kracht. Belangrijk onderdeel is het monitoren van de afkeur PMD en GFT. Met communicatiecampagnes en de inzet van afvalcoaches als vorm van handhaving proberen wij de afkeur te minimaliseren. Wij houden de raad gedurende 2025 op de hoogte van de percentages afkeur PMD en GFT en de hoeveelheid restafval per inwoner. Als onderdeel van ons afvalbeleid vindt een herziening plaats van de inzamelsystematiek voor oud papier. 

Toekomstbestendig beheer openbare ruimte
De uitkomsten van de onderzoeken naar één centrale milieustraat of het moderniseren van de twee bestaande milieustraten en de haalbaarheid van één centrale gemeentewerf met milieustraat zijn eind 2024 bekend. Dit betekent dat wij in 2025 aan de slag gaan met het proces van besluitvorming en uitwerking.

Vangnet/Normalisering
Ter versterking van preventie en het verkleinen van gezondheidsverschillen gaan wij aan de slag met het uitvoering geven aan de 'Gezonde wijken' en het uitvoeringsplan Dementievriendelijk Coevorden.  

Samen met de gemeente Borger-Odoorn voeren wij een Europese aanbesteding uit voor huishoudelijke hulp. Een belangrijk element vormt de vaststelling van een zogenaamd marktconform uurtarief. De nieuwe raamovereenkomsten gaan in op 1 juli 2025. 

Wij voorzien voor de toekomst dat het opvangen van vluchtelingen uit verschillende regio’s in de wereld een niet weg te denken taak gaat zijn van de decentrale overheden. Gecombineerd met de problematiek rondom asielzoekers wensen wij graag voor te sorteren op toekomstige ontwikkelingen in de asielketen door het opstellen van een visie hoe wij hier op lokaal niveau structureel invulling aan gaan geven.

Ontwikkelingen Integraal Zorgakkoord
Na de vaststelling van het regioplan is er door de projectorganisatie een concept werkagenda opgeleverd. De werkagenda voorziet in concrete activiteiten die passen bij de doelstellingen van het Integraal Zorgakkoord (IZA), zoals: 
•    versterking van preventie en gezonde leefstijl 
•    versterken van het voorveld en informele zorg 
•    een betere verbinding tussen wonen, welzijn en zorg. 
De verwachting is dat de werkagenda nog dit jaar door de colleges van de betrokken gemeenten kan worden vastgesteld. Tegelijkertijd is er gewerkt aan een nieuwe governance structuur, samenhangend met het IZA. Het is de bedoeling bestaande overlegstructuren, het zogenaamde Drents zorglandschap, te vervlechten met de nieuwe IZA-structuur. In 2025 kan dan daadwerkelijk een start worden gemaakt met de uitvoering van de werkagenda.  

Bestaanszekerheid
Samen met de andere leden van de gemeenschappelijke regeling staat voor 2025 op de agenda het onderzoeken en vaststellen van een toekomstbestendige governance structuur EMCO (in de samenwerking met Menso NV). In hetzelfde gedachtegoed gaan wij een bijdrage leveren aan de hervorming van de infrastructuur van de Arbeidsmarktregio Drenthe. 

Armoede en Schulden

Programma Kansrijk Opgroeien
De afgelopen jaren hebben wij ons ingezet voor het Programma Kansrijk Opgroeien en dat blijven wij de aankomende tijd doen. Het programma is daarom verlengd met minimaal twee jaar. Bij de implementatie van de aanbevelingen zal de focus liggen op verbinding externe partijen en initiatieven. Daarnaast zijn wij vanuit het programma aan het verkennen om een andere werkwijze (Kansrijk Coevorden) te onderzoeken door brede inzet van ervaringsdeskundigen/buddy’s (werkwijze zoals in Groningen; Kansrijk Groningen). Bij invoering geldt zowel voor de uitvoering binnen het sociaal domein van de gemeentelijke organisatie als voor onze samenwerkingspartners dat het een deels nieuwe werkwijze is. Dit is mogelijk ook iets voor de regio, wij zoeken co-financiering bij de Regiodeal en mogelijk Sociale Agenda provincie Drenthe.

Gezinscoaches
De les die wij hebben geleerd is onder andere de inzet van onze gezinscoaches. Het vergt veel van een ouder of kind om zich los te breken, soms letterlijk, van de familie om het voor een volgende generatie anders te kunnen doen. Deze gezinnen verdienen iemand die weet waar ze terecht kunnen, die ze kan begeleiden en coachen naar een andere stap in het leven. Een coach die zowel volwassenen als kinderen kan aanmoedigen om zelf die stap te maken. Daarom willen we graag in 2025 de werkwijze en de inzet van de gezinscoaches, net zoals in 2024 het project Vroegsignalering, gaan borgen. We onderzoeken ook mogelijkheden om dit te versterken met Kansrijk Coevorden.

Saneringskredieten
In het Bestuursprogramma is al aangegeven dat er behoefte is aan het verstevigen en uitbreiden van het pakket aan schuldhulpverlening. Uit onderzoek blijkt dat de inzet van saneringskredieten bij gaat dragen in de rust voor inwoners om van meerdere schuldeisers naar één schuldeiser te gaan. Het zorgt voor overzicht en nog belangrijker, meer tijd om aan de slag te gaan met eigen ontwikkeling en mogelijkheden voor het inzetten van (na)zorg. Met deze duurzame oplossing willen wij bijdragen aan het terugdringen van recidive.

Doe-Mee-Webwinkel
In 2023 zijn wij gestart met een scenario-uitwerking voor het mogelijk verruimen van de inkomensgrenzen en voorwaarden voor de armoederegelingen. De Rekenkamer heeft haar onderzoek naar het beleid afgerond. In 2024 zijn wij gestart met een verdiepend onderzoek naar de Doe-Mee-Webwinkel. En wij hebben verschillende gesprekken gevoerd met bestaande fondsen. Na afronding van deze acties verwachten wij eind 2024 uitgewerkte scenario’s voor te kunnen leggen voor een wijziging van de regelingen; verruiming en vernieuwing van het beleid.

Veiligheid en Leefbaarheid
Ter vergroting van de leefbaarheid en veiligheid geven wij uitvoering aan de plannen “Jeugd en Veiligheid” en “Geweld hoort nergens thuis”.

Kunst en Cultuur

80 jaar vrijheid
In 2025 is het 80 jaar geleden dat Nederland is bevrijd. Provincie Drenthe, Drentse gemeenten en lokale organisaties hebben de ambitie om hier op een feestelijke manier bij stil te staan. De gemeente Coevorden wordt ook nu gezien als startplek voor een maand van vrijheid vanwege de bevrijding van de stad Coevorden als eerste plaats in Drenthe op 6 april 1945. In de lijn Coevorden, Midden-Drenthe en Assen werken we samen met de provincie Drenthe en de betreffende gemeenten. We willen samen met onze partners op een betekenisvolle en feestelijke manier invulling geven aan het thema vrijheid en aan 80 jaar bevrijding. Eigentijds, passend bij Coevorden en met specifieke aandacht en ruimte voor jonge generaties.

Slag bij Ane
In 2027 is er een bijzonder jubileum. In dat jaar is het 800 jaar geleden dat de Slag bij Ane plaatsvond. Een bijzonder verhaal over opstand en hoe je met vereende krachten je kunt weren tegen machthebbers die hun wil opleggen aan het volk. Samen met de gemeente Hardenberg en stakeholders zijn we in gesprek over dit jubileum: wat willen we bereiken en hoe werken we daar naar toe? We grijpen het jubileum aan om onze regio cultureel, historisch en toeristisch op de kaart te zetten. We zien daarnaast mogelijkheden op het gebied van samenwerking in de regio, onderwijs, de positionering van de regio en bereikbaarheid.

Jeugd en Onderwijs
Ter versterking van het opvoed- en opgroeiklimaat gaan wij aan de slag met het ontwikkelen, uitvoeren en monitoren van de agenda “Andere kijk op preventie”. Ook komen wij met een vernieuwd uitvoeringsplan Basisvaardigheden 2025-2028. 

Hervormingsagenda Jeugd
De Hervormingsagenda Jeugd heeft twee doelen, die nadrukkelijk aan elkaar zijn gekoppeld:
•    betere en tijdige zorg en ondersteuning, op de juiste plek en wanneer dit nodig is en
•    een beheersbaar en daarmee duurzaam financieel houdbaar stelsel. 

Om dit te bereiken zijn lokaal en regionaal maatregelen nodig. Lokaal zetten we onder andere in op anders kijken naar preventie. Ook gaan we aan de slag met de uitwerking van het richtinggevend kader Toegang, lokale teams en integrale dienstverlening, vastgesteld door de VNG. Dit gaat niet alleen over de Jeugdwet, maar ook over de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Participatiewet. We moeten regionaal samenwerken aan een robuuste jeugdhulpregio. We hebben het belang hiervan ook onderschreven. In 2024 en 2025 worden voorstellen uitgewerkt over de governance van de Jeugdhulpregio Drenthe. Ook worden meer inhoudelijke onderwerpen samen uitgewerkt, zoals het kader op verblijf “Iedereen een thuis!” en gezamenlijke inkoop. Vanaf 2025 zullen de landelijk beschikbare middelen voor investeringen op de maatregelen Hervormingsagenda daadwerkelijk in de gemeentelijke begroting worden opgenomen.

Gebiedsgericht werken
De heroriëntatie op gebiedsgericht werken en het opstellen van een geactualiseerd beleidskader zal als instrumentarium worden bezien in samenhang met het project Gewoon doen – met en voor Coevorden.

Dorpsontwikkeling Aalden
Samenhangend met de invoering van de Spreidingswet zijn de gemeenten financiële middelen in het vooruitzicht gesteld. Naar aanleiding hiervan zijn we in gesprek gegaan met Dorpsbelangen Aalden over de mogelijke besteding van deze middelen volgens een nog nader uit te werken plan. Gedacht wordt aan verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het centrum. 
Met de komst van het nieuwe kabinet is de toekomst van de Spreidingswet en daarmee ook de extra financiële middelen onzeker geworden. Het college is echter van mening dat we als gemeente moeten staan voor gewekte verwachtingen. Wij stellen dan ook voor om voor deze dorpsontwikkeling voor 2025 en 2026 € 100.000 per jaar te ramen en deze zo nodig van een alternatieve dekking, anders dan de Spreidingswet, te voorzien. 

Programma Samen Slimmer Werken, met en voor de organisatie
Gelet op de ambitie van Coevorden om Samen Slimmer te Werken, met en voor Coevorden willen we de komende jaren zorgen voor een toekomstbestendige, stevige en stabiele organisatie die tegelijkertijd wendbaar genoeg is om aan te kunnen sluiten bij de veranderende opgaven in onze samenleving. In de praktijk hebben we in Coevorden al geruime tijd te maken met grote opgaven en ambities, hoge werkdruk, hoog verloop en een uitdagende arbeidsmarkt. Om dit op korte termijn op te vangen hebben we de afgelopen jaren onder andere veelvuldig gebruik gemaakt van externe inhuur. De uitgaven voor inhuur liepen afgelopen jaar op tot ongeveer € 8,5 miljoen, ten opzichte van een vastgestelde loonsom van ongeveer € 20,8 miljoen. 

Om meer inzicht op de voor Coevorden wenselijke formatie te krijgen hebben we eind 2023 een Benchmark laten uitvoeren door Berenschot. Samenvattend concludeert Berenschot dat Coevorden ten opzichte van de benchmarkgemeenten aan de bovenkant zit qua apparaatskosten, maar dat dat ook verklaarbaar is vanwege de specifieke aard van de gemeente en de daarbij behorende workload. Naast een aantal relatief kleine plussen en minnen zijn de opvallendste bevindingen dat Coevorden relatief laag zit in haar beleidscapaciteit en in de uitvoeringscapaciteit sociaal domein en ruimtelijke ontwikkeling. Maar met name het grote verschil tussen formatie en daadwerkelijke (tijdelijke) bezetting is een belangrijk aandachtspunt. De vastgestelde loonsom is gebaseerd op een formatie van ongeveer 280 fte. De daadwerkelijke bezetting bestaat als gevolg van deeltijdwerkers sowieso uit meer mensen. Als we daar ook de mensen bij optellen die we inhuren en die stage lopen enzovoort, komen we qua werkelijke bezetting zelfs dicht bij de 500 personen. Met name de vele tijdelijke inhuurcontracten leiden tot enorm veel extra inspanningen in de organisatie; werven, selecteren, faciliteiten beschikbaar stellen, inwerken, onduidelijkheid over wel of niet verlengen, overdragen, afscheid nemen en weer opnieuw beginnen. Dit leidt onbedoeld tot te veel onrust bij medewerkers én bij leidinggevenden, waardoor de organisatie als geheel minder effectief is dan we graag zouden willen.

Om meer vanuit verbinding met inwoners te werken is ook meer onderlinge verbinding tussen collega’s noodzakelijk. Deze verbinding komt vele malen beter tot stand door meer stabiliteit in de ambtelijke organisatie. Vaste medewerkers gaan zich meer verbonden voelen, bouwen stabiele relaties op zowel in de samenleving als met collega’s. Door een aantrekkelijk werkgever te zijn, die investeert in mensen realiseren we samen het beste voor Coevorden. Het college wil de komende jaren daarom inzetten op het doorbreken van deze cirkel van onrust. Dat wil zeggen dat we tegelijkertijd willen inzetten op een verantwoorde uitbreiding van de vaste formatie (inclusief passende huisvesting), maximering van de inhuur tot 20% en keuzes maken in de bestuurlijke en ambtelijke ambities. Verder zetten wij in op meer (regionale) samenwerking. Voor een uitgebreidere toelichting zie bijlage 2 - Samen Slimmer Werken, met en voor de organisatie. In aanloop naar de Programmabegroting bieden wij aan om een themabijeenkomst te organiseren om samen met u de uitkomsten van de Benchmark Berenschot en het Medewerker Welzijns Onderzoek (MWO) te delen. 

Financiën
Het structureel in balans zijn van onze baten en lasten; met de komst van het inmiddels bekende ravijnjaar 2026 komt dit onder druk te staan. Helaas is het nog onduidelijk welk standpunt het nieuwe kabinet inneemt ten aanzien van de werking en omvang van het Gemeentefonds. Hopelijk is hier meer over bekend richting de Programmabegroting. 

In lijn met de aangenomen motie transparante financiën en de uitkomsten van het rekenkameronderzoek naar de planning & control cyclus gaan wij in samenspraak met uw raad aan de slag met de ontwikkeling van onze sturing & verantwoording; waarbij wij benadrukken dat dit een groeipad is voor meerdere jaren.