Bijlage 4 – Toelichting nieuwe ontwikkelingen

Voor de openstaande ontwikkelingen is geïnventariseerd welk financieel beslag dit vraagt in de toekomst. De bestaande lijst is aangevuld met actuele thema’s. Voor de goede orde: de genoemde bedragen zijn indicatief en hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden. Afhankelijk van beleidsmatige keuzes kunnen de bedragen wijzigen in omvang en over de jaarschijven.

1. Actualisatie meerjaren onderhoud programma wegen
In tegenstelling tot eerdere berichtgeving vraagt dit minder dan in eerste instantie gedacht. Dit komt door vast te houden aan de beleidslijn dat wij niet investeren in kavelwegen, inzetten op kwaliteitsniveau C in plaats van B en slim gebruik te maken van koppelkansen bij het vervangen van riolering. Binnenkort zal het geactualiseerde beleidsplan wegen op route worden gezet met een uitzet van incidenteel € 2,5 miljoen en structureel € 470.000.

2. Hulp bij het huishouden
Op dit moment werken wij samen met de gemeente Borger-Odoorn aan een Europese aanbesteding voor nieuwe raamovereenkomsten die op 1 juli 2025 ingaan. Een belangrijk onderdeel van de voorbereiding is een kostprijsonderzoek, waarmee wij een marktconform tarief kunnen vaststellen voor de nieuwe contracten voor huishoudelijke hulp. Wij verwachten dat het uurtarief in 2025 rond de € 39,00 zal liggen, wat betekent dat de kosten zullen stijgen met ongeveer € 175.000 voor 2025 en vanaf 2026 € 350.000.
Wij berekenen de kosten op basis van het huidige aantal cliënten in onze gemeente dat huishoudelijke hulp ontvangt. Factoren zoals het aantal cliënten in onze gemeente en CAO-indexeringen van zorgaanbieders zijn onzeker en kunnen de kosten echter verder laten stijgen.

3. Onkruidbeheersing op verharding en vegen
Sinds 2014 is chemische onkruidbeheersing niet meer toegestaan en zijn we overgegaan op alternatieve methoden. Wat in deze overgang niet is meegenomen is het verhogen van de frequentie van vegen (voedingsbodem wegnemen). Om aan het ambitieniveau van de Raad te voldoen dient er minimaal acht keer per jaar te worden geveegd in de kernen. In het heden is dit ongeveer vier keer. De huidige inzet uit het contract is niet toereikend om de ambitie van onderhoudsniveau B te kunnen borgen. Hiervoor dient de inzet van Area te worden verdubbeld. De kosten voor vegen door Area met 3.600 uur komen dan neer op € 455.000; ten opzichte van de huidige kosten van € 275.000 voor 2.160 uur. Het scenario om deze werkzaamheden in eigen beheer uit te voeren wordt ook nog nader onderzocht. 

Achterpaden
De achterpaden worden nu niet geveegd en er wordt sporadisch met een bosmaaier onkruid verwijderd. Hier ontstaan steeds meer klachten over (paden worden onbegaanbaar). Om dit op ambitieniveau B te krijgen en houden is hier een extra inzet op vegen en onkruidbeheersing de achterpaden nodig van € 75.000 per jaar. Deze inzet is extra bovenop ons contract met Area.

4. Fietspaden: van asfalt naar beton
Zoals in de fietsnota omschreven, willen wij fietspaden van asfalt vervangen door fietspaden van beton. Zowel uit inspectie als uit de dagelijkse praktijk blijkt dat meerdere fietspaden meer dan gemiddeld onderhoud behoeven. De schade wordt veroorzaakt door boomwortels, veenverdroging, mol-gangen en de kwaliteit van de constructie. Om de kwaliteit structureel te verbeteren, is het nodig om de bestaande verhardingen van fietspaden om te bouwen tot betonfietspaden. Dit vraagt een investering van 35 kilometer maal € 180,00 per meter is € 6,3 miljoen. Bij eerdere besluitvorming in 2021 is hiervoor reeds € 600.000 beschikbaar gesteld. Dit resulteert in een netto kapitaallast van € 200.000 (1,5% rente en een afschrijvingstermijn van 50 jaar). 

5. Verduurzaming maatschappelijke accommodaties
Het beleidskader is gereed maar in de wachtkamer gezet om te betrekken bij een integrale afweging over onze financiële positie. Het voorstel vraagt een investering van € 2,5 miljoen met bijbehorende kapitaallasten van € 163.000 en een incidenteel budget van € 110.000.

6. Doe-Mee-Webwinkel
In 2023 zijn wij gestart met een scenario uitwerking voor het mogelijk verruimen van de inkomensgrenzen en voorwaarden voor de armoede regelingen. De rekenkamer heeft haar onderzoek afgerond naar het beleid. In 2024 zijn wij gestart met een verdiepend onderzoek naar de Doe-Mee-Webwinkel. En wij hebben verschillende gesprekken gevoerd met bestaande fondsen. Na afronding van deze acties verwachten wij eind 2024 uitgewerkte scenario’s voor te kunnen leggen voor een wijziging van de regelingen. De huidige inzichten laten zien dat deze verruiming en vernieuwing van het beleid minimaal een extra structurele bijdrage vraagt van € 160.000.

7. Gezinscoaches
De afgelopen jaren hebben wij ons ingezet voor het Programma Kansrijk opgroeien en dat blijven we de aankomende tijd doen. Het programma is daarom verlengd met minimaal twee jaar. De les die wij hebben geleerd is onder andere de inzet van onze gezinscoaches. Meer tijd voor ouders en kinderen die generatie op generatie de financiële last meekrijgen of handvatten zoeken om een verschil te maken voor zichzelf en hun gezin.

Het vergt veel van een ouder of kind om zich (soms letterlijk) los te breken van de familie om het voor een volgende generatie anders te kunnen doen. Deze gezinnen verdienen iemand die weet waar ze terecht kunnen, die ze kan begeleiden en coachen naar een andere stap in het leven. Een coach die zowel volwassenen als kinderen kan aanmoedigen om zelf die stap te maken. Daarom willen we graag in 2025 de werkwijze en de inzet van de gezinscoaches, net zoals in 2024 het project Vroeg signalering, gaan borgen. We onderzoeken ook mogelijkheden om dit te versterken met Kansrijk Coevorden (zie verderop). De inzet van gezinscoaches vergt een structureel budget van € 150.000 per jaar.

8. Saneringskredieten
In het Bestuursprogramma is al aangegeven dat er behoefte is aan het verstevigen en uitbreiden van het pakket aan schuldhulpverlening. Uit onderzoek blijkt dat de inzet van saneringskredieten bij gaat dragen in de rust voor inwoners om van meerdere schuldeisers naar één schuldeiser te gaan. Het zorgt voor overzicht en nog belangrijker, meer tijd om aan de slag te gaan met eigen ontwikkeling en mogelijkheden voor het inzetten van (na)zorg. Met deze duurzame oplossing willen we bijdragen aan het terugdringen van recidive. Wij verwachten dat hier een bedrag mee gemoeid gaat van € 100.000. Dit heeft een structureel karakter. 

 
9. Bestrijding invasieve exoten
In concept is een beleidsdocument voor het bestrijden van invasieve exoten gereed. Het beleidsdocument is opgesteld aan de hand van drie verschillende invasieve soorten: Aziatische duizendknopen, reuzenberenklauw en grote waternavel. Deze soorten zijn met de kennis van nu de meest overlast gevende soorten binnen de gemeente Coevorden. Na het vaststellen van het beleidsdocument volgt het uitwerken van een beheerstrategie. De strategie wordt door middel van een beheerplan vormgegeven. Dit beheerplan dient nog te worden opgesteld. De soort, locatie en bijvoorbeeld de bestrijdingsurgentie zijn hiervoor belangrijke gegevens. Deze gegevens worden in een digitaal systeem vastgelegd en actueel gehouden. Voor de bestrijding zijn er verschillende bestrijdingsmethoden mogelijk. De bestrijdingsmethode is maatwerk en verschilt per soort en locatie. Met een gerichte aanpak op basis van actuele gegevens wordt bestrijding invasieve exoten inhoud gegeven. Voor de tot nu bekende infectiehaarden van invasieve exoten binnen de gemeente Coevorden is structureel een bedrag van € 135.000 nodig om bestrijding- en beheermaatregelen uit te kunnen voeren. De uitvoeringskosten komen voort uit ervaringscijfers en kengetallen die zijn opgehaald uit de markt.

10. Actualisatie meerjaren onderhoud programma gebouwen inclusief duurzaamheid
Ook deze actualisatie vraagt minder dan verwacht. Hierin spelen recente ontwikkelingen een belangrijke rol. Besluitvorming over het MFC Schoonoord en huisvesting van de buitendienst maken dat geprognosticeerde (forse) onderhoudswerkzaamheden nu niet in gang worden gezet. De verwachting is dat de incidentele kosten kunnen worden gedekt uit de bestemmingsreserve vastgoed en structureel kan worden volstaan met een extra bedrag van € 100.000.

11. Actualisatie beleidsplan openbare verlichting
Dit plan is in concept gereed. Insteek is om alle bestaande verlichting te vervangen voor ledverlichting. Dit vraagt een investering van ongeveer € 2 miljoen. De bijbehorende kapitaallasten komen uit op een structureel bedrag van € 126.000 in 2030. In vijf jaar tijd zal hiernaartoe worden gewerkt.

Voor de openstaande ontwikkelingen is geïnventariseerd welk financieel beslag dit vraagt in de toekomst. De bestaande lijst is aangevuld met actuele thema’s. Voor de goede orde: de genoemde bedragen zijn indicatief en hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden. Afhankelijk van beleidsmatige keuzes kunnen de bedragen wijzigingen in omvang en over de jaarschijven.

1. Actualisatie meerjaren onderhoud programma wegen
In tegenstelling tot eerdere berichtgeving vraagt dit minder dan in eerste instantie gedacht. Dit komt door vast te houden aan de beleidslijn dat wij niet investeren in kavelwegen, inzetten op kwaliteitsniveau C in plaats van B en slim gebruik te maken van koppelkansen bij het vervangen van riolering. Binnenkort zal het geactualiseerde beleidsplan wegen op route worden gezet met een uitzet van incidenteel € 2,5 miljoen en structureel € 470.000.

 
2. Programma Binnenstad: onderdeel Citadelpunt inclusief Notaristuin
Inmiddels is de herinrichting van de Weeshuisweide gereed en zijn in het voorjaar de middelen voor de ontwikkeling van de Markt en Haven beschikbaar gesteld. Voor de laatste fase verwachten wij nog kosten te maken voor een bedrag van € 990.000.

3. Van Programma Kansrijk Opgroeien naar Kansrijk Coevorden
Vanuit het programma zijn wij aan het verkennen om een andere werkwijze (Kansrijk Coevorden) te onderzoeken door brede inzet van ervaringsdeskundigen/buddy’s (werkwijze zoals in Groningen; Kansrijk Groningen). Bij invoering geldt dat zowel voor de uitvoering binnen het sociaal domein van de gemeentelijke organisatie als voor onze samenwerkingspartners een deels nieuwe werkwijze. Dit is mogelijk ook iets voor de regio, wij zoeken cofinanciering bij de Regiodeal II en mogelijk Sociale Agenda provincie Drenthe. Dit (in beginsel mogelijke) project en werkwijze heeft veel impact, kost tijd (vertrouwen) en vraagt het nodige lobbywerk. We zoeken aansluiting bij de kennis en kunde van de Alliantie van Kracht en de ervaringen uit Groningen. Om überhaupt te kunnen starten is € 150.000 nodig. Dit vraagt ook aanvullende financiering van derden. 

4. Viering 80 jaar vrijheid
In 2025 is het 80 jaar geleden dat Nederland is bevrijd. Provincie Drenthe, Drentse gemeenten en lokale organisaties hebben de ambitie om hier op een feestelijke manier bij stil te staan. De gemeente Coevorden wordt ook nu gezien als startplek voor een maand van vrijheid vanwege de bevrijding van de stad Coevorden als eerste plaats in Drenthe op 6 april 1945. In de lijn Coevorden, Midden-Drenthe en Assen werken we samen met de provincie Drenthe en de betreffende gemeenten. We willen samen met onze partners op een betekenisvolle en feestelijke manier invulling geven aan het thema vrijheid en aan 80 jaar bevrijding. Eigentijds, passend bij Coevorden en met specifieke aandacht en ruimte voor jonge generaties. De komende maanden gaan we met onze partners daar verder invulling aan geven. Om dit te kunnen doen, is een bedrag nodig van € 100.000 voor bijvoorbeeld organisatie en stimuleren lokaal initiatief.

5. Omgevingsprogramma Buitengebied
In het Omgevingsprogramma Buitengebied wordt, in samenspraak met de inwoners, een invulling gegeven aan de opgaven (zoals toekomstperspectief landbouw, natuur, klimaat, landschap, water- en bodemkwaliteit en leefbaarheid) voor een evenwichtig platteland. Fase 1 van het programma is in uitvoering; de 0-meting voor de pijlers landbouw, natuur, landschap en recreatie is grotendeels afgerond, we voeren momenteel gesprekken met de inwoners/ondernemers en we proberen waardevolle pilots te stimuleren en/of faciliteren. In fase 2 wordt het Omgevingsprogramma gevormd; voor het opstellen van een Omgevingsprogramma conform Omgevingswet is begeleiding van een adviesbureau en nadere afstemming/gesprekken in deelgebieden nodig. Terugkoppeling van fase 1 en een startnotitie voor fase 2 worden eind 2024 voorgelegd aan de gemeenteraad. 
 
Voor fase 2 van het Omgevingsprogramma Buitengebied, vanwege voornamelijk de externe begeleiding, vragen wij dekking van € 75.000 in 2025. Een eventueel tekort kan worden gedekt uit de reeds ter beschikking gestelde middelen voor de invoering van de Omgevingswet.

Project Toekomstbestendig werken in de openbare ruimte inclusief huisvesting
Op dit moment loopt het locatieonderzoek. De voorkeur gaat uit naar één gezamenlijke accommodatie strategisch gepositioneerd in de gemeente. De nieuwbouw wordt gebaseerd op een volledig energie neutraal gedachtegoed. Verwacht wordt dat dit budgettair neutraal kan verlopen. De huidige bedragen voor gas, water en licht van beide werven is voldoende om de extra kapitaallasten van de nieuwbouw mee te bekostigen.

Een punt van aandacht zijn de milieustraten. Hoe gaan wij hier in de toekomst mee om? In principe maken de kosten onderdeel uit van de productovereenkomst met Area. Deze vertalen wij in een tarief voor de afvalstoffenheffing. Het is echter nog niet duidelijk welke omvang dit zal hebben en of het redelijk is om dit volledig tot uitdrukking te laten komen in het tarief. 

Nieuw bedrijventerrein(en)
De kosten en opbrengsten die gepaard gaan met het ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein komen tot uitdrukking in een zogenaamde grondexploitatie. De kosten bestaan uit het aankopen van gronden en panden, mogelijke grondsanering en sloop, bouwrijp maken, aanleg openbare ruimte (riolering, wegen en groen) en personele inzet. Hiertegenover staan opbrengsten in de vorm van het verkopen van grond aan beoogde nieuwe ondernemers. De insteek is dat dit minimaal budgettair neutraal verloopt; een kleine winst is natuurlijk een mooie bijkomstigheid. 

Gazonmaaien
In de loop van 2023 is een aanbesteding gehouden voor uitvoeren van het gazononderhoud in de gemeente Coevorden. De aanvankelijk winnende inschrijver heeft na een verificatiegesprek zijn inschrijving ingetrokken aangezien deze sterk het gevoel gaf een strategische inschrijving te zijn.

In het gesprek gaf de inschrijver aan de gevraagde werkzaamheden niet voor hetzelfde bedrag van de inschrijving uit te kunnen voeren. Dit bedrag (€ 474.000 per jaar) ligt ver van de inschrijving van nummer twee af (€ 854.000 per jaar). Dit verschil heeft ertoe geleid dat wij het gazononderhoud zelf blijven doen. Dit aangezien onze eigen kosten voor het onderdeel maaien op € 497.000 per jaar en daarmee € 357.000 per jaar lager zijn dan inschrijver twee.

Aangezien wij het gazononderhoud altijd zelf hebben gedaan zijn er geen meer kosten in overhead evenals investering-, brandstof- en onderhoudskosten. Deze zijn al opgenomen in de begroting.

RVU-regeling
In 2023 hebben wij een pilot gedraaid. Inmiddels maakt de RVU onderdeel uit van de Cao. Dit betekent dat de voorwaarden uit de Cao van toepassing zijn. Wij mogen hier niet van afwijken; ook niet als dit gunstig is voor de werknemer. Een conditie uit de Cao is dat een werknemer alleen kan deelnemen als hij/zij 41 jaar in dienst is geweest van een bij het ABP aangesloten werkgever. Wij verwachten dat het beroep op de regeling minimaal zal zijn.

Slag bij Ane
In 2027 is er een bijzonder jubileum. In dat jaar is het 800 jaar geleden dat de Slag bij Ane plaatsvond. Een bijzonder verhaal over opstand en hoe je met vereende krachten je kunt weren tegen machthebbers die hun wil opleggen aan het volk. Een groot leger, onder leiding van de bisschop van Utrecht dat onder meer bestond uit door de wol geverfde ridders, moest het onderspit delven tegen een leger dat vooral bestond uit boeren, gewone vrouwen en mannen. Samen met de gemeente Hardenberg en stakeholders zijn we in gesprek over dit jubileum: wat willen we bereiken en hoe werken we daarnaartoe? We grijpen het jubileum aan om onze regio cultureel, historisch en toeristisch op de kaart te zetten. We zien daarnaast mogelijkheden op het gebied van samenwerking in de regio, onderwijs, de positionering van de regio en bereikbaarheid. In de komende jaren zal dit vragen om inzet van middelen. Bij de Programmabegroting 2025 doen wij u hierover voorstellen.

Programma Duurzaamheid
In de begroting zijn structurele budgetten opgenomen voor Duurzaamheid regulier budget 
(€ 100.000), Wijkuitvoeringsplannen, startbudget (€ 100.000), Klimaatadaptatie/biodiversiteit,  inhuur expertise (€ 60.000), Zonneroute A37 en stimuleren omgevingsparticipatie (€ 30.000). Incidenteel is voor 2025 nog een uitvoeringsbudget beschikbaar van € 200.000. Of dit nog meer middelen vraagt is op dit moment niet aan de orde. Of maakt onderdeel uit van een andere beleidsmatige ontwikkeling zoals het verduurzamen van maatschappelijke accommodaties of onze gemeentelijke gebouwen. 

Programma Wonen instrumentarium
Voor de volgende instrumenten zijn incidentele bedragen beschikbaar gesteld:
•    Starterslening € 300.000 (juni 2023) en € 500.000 (mei 2024)
•    Flexwonen € 710.000 (december 2023) 

Programma Vitale vakantieparken
Officieel loopt het programma af eind 2024. Insteek is om te continueren. Hoe dit vorm en inhoud krijgt is mede afhankelijk van ontwikkelingen op landelijk en provinciaal niveau. Verwachting is om in de tweede helft van 2024 tot besluitvorming te komen. Gevraagde ambtelijke capaciteit zal worden betrokken bij het project Formatiehuis.

Aanpak woonwagenlocaties
Dit vraagstuk kan van variëren van € 0 tot meerdere miljoenen. Dit vraagt echt om een politieke keus qua standpuntbepaling. Hierover lopen intensieve gesprekken met de woningbouwcorporatie. In dat geval gaat het waarschijnlijk om een incidenteel bedrag.

Transformatie bedrijventerrein Holwert-Midden
Ook hier is het lastig om een bedrag te noemen. Dit is mede afhankelijk van de uitkomst van bepaalde onderhandelingen met bestaande grondeigenaren. Vermoedelijk zal een financieel beslag ook een incidenteel karakter hebben.